ABD Başkanı Donald Trump, seçim kampanyasında vaat ettiği Kanada, Meksika ve Çin’den yapılan dışalıma getirdiği vergi uygulamasıyla dünyada ticaret savaşlarının düğmesine bastı. Tarifelerin başta otomotiv ve enerji olmak üzere birçok sektörü etkilemesi ve fiyat artışlarına neden olması bekleniyor. Türkiye ile ABD arasında Trump’ın ilk döneminde başlayan 100 milyar dolar ticaret hayalinin de akıbeti belirsiz. Bazı ekonomistler durumu Türkiye lehine olacağı şeklinde yorumlarken, bazı ekonomistler ise Trump’ın baskıya dayalı ekonomi politikalarından Türkiye’nin de nasibini alacağını söylüyor.
Türkiye, ABD’li şirketler için önemli bir çekim merkezi. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre Türkiye’nin ABD’ye ihracatı 2024’te yılın 11 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9,8 artarak 12.3 milyar dolara çıktı. Önceki yılın aynı döneminde ülkeye 11.2 milyar dolarlık dışsatım yapılmıştı. 2024 Ocak-Kasım döneminde, ABD Türkiye’nin en fazla dışsatım yaptığı ikinci ülke olarak kayıtlara geçti. ABD’ye dışsatımda özellikle sanayi sektörü öne çıktı. 2024’te yılın 11 ayında ABD’ye en fazla dışsatımı 1.4 milyar dolarla kimyevi maddeler ve mamulleri sektörü gerçekleştirdi. Bu sektörü, 1.1 milyar dolarla otomotiv endüstrisi, 786.8 milyon dolarla hazır giyim ve konfeksiyon, 720.6 milyon dolarla halı, 703.2 milyon dolarla elektrik ve elektronik sektörleri takip etti.
TÜRKİYE ÖRNEK OLSUN
Ekonomist Prof. Dr. Emre Alkin, ABD’nin Çin ve Meksika’ya ekonomik, Kanada’ya ise siyasi anlamda bir ticaret rejimi uyguladığını vurguladı. Trump’ın bu politikayı sürdürdüğü takdirde ABD’de enflasyonu yükselteceğini ve ülkeyi zora sokacağını belirten Alkin, vergilerin Türkiye-ABD ticaretine etkisini ise şöyle değerlendirdi:
“Türkiye Cumhuriyeti 2014 yılından beri korumacı bir dış ticaret politikası uyguluyor ve ilave gümrük vergileri koyuyor. Zaten ülkede yaşanan enflasyonun en büyük sebebi bu ilave gümrük vergisi. Trump’ın yanlış yaptığını anlaması için dönüp Türkiye’deki dış ticaret rejimine bakması lazım. Uzun zamandan beri ABD’yle demir çelikte anti-damping sorunumuz var. Yeterince sıkıntı çekiyoruz.”
‘GERÇEKÇİ DEĞİL’
Ekonomist Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu ise “Bazıları uygulanacak bu gümrük vergileri sayesinde Türkiye’nin önünün açılabileceğini iddia ediyor. Bu çok mesnetsiz bir iddia. Amerika kurallara bağlı küresel kapitalizmden vazgeçiyor. Güce baskıya dayalı ekonomik ilişkiler kurmaya çalışıyor. ‘Türkiye’de bundan nasibini alacak. 100 milyar dolarlık ticari hedef yakalanacak’ şeklinde değerlendirmeleri gerçekçi bulmuyorum. Türkiye’nin sevinmesi için bir neden görünmüyor” dedi.
